MUTLU İNSAN ÖZELLİKLERİ

İbrahim BİRELMA
Sıcak yaz günlerinde okuduğumuz Prof. Dr. Acar Baltaş’ın “Hayatın Hakkını Vermek” kitabından derlediğimiz bazı notları sunuyoruz:
– Maksim Gorki’nin mutluluk konusunda düşüncesi şöyledir: “Kuşlar nasıl uçak için yaratılmışlarsa, insanlar da mutlu olmak için yaratılmışlardır.”
– İnsanların davranış ve duyguları, çevre koşullarından etkileniyor. Dünya çapında yürütülen bir araştırmada mutluluğu etkileyen altı alan şunlardır: 1) İçinde yaşanılan toplum 2) İş ortamı 3) Sosyal hayat 4)Ekonomik koşullar 5) Ev (barınma imkanları) 6) Kişisel algı (benlik algısı). (NationalGeographic, 2011).
– İnsanlara onları neyin mutlu edeceği sorulduğunda, çoğunlukla cevabın “para” olduğu bilinmektedir… Yakın zamanda yapılan bazı araştırmalar, mutluluğun; tatmin bulma, başkalarına iyilik yapma, yakınlık kurma ve arkadaşlık kapasiteleriyle ilişkili olduğu sonucuna varılmıştır.
– İnsanın isteklerini gerçekleştirmek için iki temel kaynağı vardır: Zaman ve para… Ancak insanların çoğunluğu bunları nasıl kullanacağını bilmediği için, sonuçta daha mutsuz olur. Zaman ve parasının bir bölümünü başkaları için harcayanların daha mutlu olduğu görülmüştür.
Mutlu insanlar mutluluğun çok arzulanan bir amaca ulaşmak olmayıp bir yolculuk olduğunu bilir. Aşağıda hayatında mutlu insanların sahip oldukları özellikler açıklanmıştır:
1) İlişkiler:Kalbini açabileceği bir veya iki yakın arkadaşı olanlar daha mutludur. Duyguları paylaşmak; depresyonu ve stresi hafifletmek veya önlemek konularında yararlıdır. Karşısındakini dinlemek ve cesaretlendirmek, ilişkileri geliştirir.
2) Yardımseverlik, kibarlık ve nezaket:Başkalarına yardım etme alışkanlığına sahip insanların ve gönüllü çalışmalarına katılanların kendilerini daha iyi hissettikleri ve depresyon daha az eğilimli oldukları bulunmuştur. Dünyadan aldığımız karşılık, dünyaya verdiğimize bağlıdır. Çevresiyle kibar ve nezaketle ilişki kuranlar benzer şekilde karşılık alırlar. Kibarlık yalnızca insanları rahatsız etmemek fikrini değil, aynı zamanda onların rahatsızlığından rahatsız olmayı da içerir.
3) Beden sağlığını korumak ve geliştirmek:Dünya Sağlık Örgütünün sağlık tanımı şöyledir: “Sağlık sadece hasta olmamak veya yetersizlik değil, bedensel, zihinsel ve sosyal olarak tam iyilik halidir.” Olumlu yaşam biçimi alışkanlıkları arasında en başta gelen fiziki egzersiz, sağlıklı beslenme, gün ışığından ve güneşten yararlanma ve yeterli uyku, bedensel ve zihinsel iyilik halinin gerçekleşmesini sağlar.
4) Akış hali:Kişinin yeteneklerine ve becerilerine uygun, ancak sınırlarını zorlayan bir amaca ulaşma meşguliyeti içinde yaşadığı keyif verici duruma “akış hali” denir. İş hayatında çalışanın yaptığı işin kendisinden zevk alması, işe ilgi duyması ve işle bütünleşmesinin akış halini artırdığı bulunmuştur.
5) Ruhsal ve manevi bağlar:Maneviyat, kişinin hayata kendini aşan bir amaca hizmet etme anlayışıyla yaklaşmasıdır. Anlar duygusunu barındıran bir hayata daha derin bir mutluluk yaşatır. Ayrıca dini ritüelleri uygulayanların ve cemaat topluluklarına katılanların daha da mutlu oldukları bilinir. Bunun sebebi, benzer değerleri paylaşan bir topluluk içinde bulunmanın sağladığı sosyal destek, arkadaşlık ve yardım etkinliklerinin insanlara yaşattığı duygudur.
6) Güçlü yönlerine odaklanmak:Başarılı insanların önemli özelliklerinin başında enerjilerini güçlük oldukları yöne odaklamaları gelir. Enerjilerini güçlü yönlerine odaklayarak yaşayan ve günlük meşguliyetlerinde buna uyan insanların daha büyük bir yaşam doyumu hissettikleri muhakkaktır.
7) Olumlu tutum:“Olumlu tutum” genellikle “bardağın dolu tarafını görmek” olarak algılanır. Olumlu tutuma sahip insanlar, olmuş olana değil, ileriye ve olabilecek olanlara odaklanırlar. Böylece olumsuz durumlardan en az zararla çıkar, olumsuz durum içindeki fırsatları görür ve çoğunlukla da bu durumu avantaja dönüştürürler.
8) Sahip olduklarının farkında olmak:Genellikle insanlar kendileri için en değerli şeyleri, kaybettikleri veya kaybetme ihtimali ortaya çıktığı zaman fark ederi. Kültürümüzde “şükretmek” kelimesiyle karşılığını bulan bu özellik mutlu insanlar için önemli bir özelliktir. Sahip olduklarının farkında olan ve bunlara şükreden insanların olumlu duygu durumunda yaşadıkları, kuvvetli aidiyet hissettikleri, depresyona girme eğilimlerinin düşük olduğu ve stresle daha iyi başa çıktıları görülmüştür.
Sonuç:
Mutluluğa giden kestirme bir yol henüz bulunamamıştır. Yukarıda sıraladığımız özelliklerin her biri, kişinin doğal olarak içinden gelmiyorsa, bilinçli çaba ve yatırım gerektirir. Mutluluk varılacak bir nokta olmayıp, yapılan bilinçli ve bazen de zahmetli bir yolculuğun kendisidir.
(Acar Baltaş, Hayatın Hakkını Vermek, Sağlıklı, Uzun ve Mutlu Yaşamak, Doğan Kitap, 1.Baskı, Aralık 2020)