Karamanoğlu Mehmet Bey 13 Mayıs 1277 tarihinde Türkçeyi Resmi Dil İlan Etti. “Bugünden sonra divanda, dergahta, bergahta, mecliste ve meydanda Türkçeden başka dil kullanılmayacaktır.”
KARAMANOĞLU MEHMET BEY
Karamanoğlu Mehmet Bey, Karamanoğulları’nın ikinci beyi Kerimü’d-din Karaman’ın oğludur. Doğum tarihi belli olmayıp ölümü 1280’dir. Mehmet Bey askerî ve idarî yönden bilgili bir devlet adamı idi. Bilim adamlarını etrafına toplayıp onlara büyük önem vermiştir. Dil Devriminde Atatürk’e ilham kaynağı olmuştur.
XIII. yüzyıl ortalarında Selçuklular, genellikle edebi dil olarak Farsçayı, devlet işlerinde Arapçayı kullanırlardı. Halk ise öz dilleri olan Türkçeyi kullanıyordu. Mehmet Bey millet olarak birlikte yaşamanın ilk şartı olan dil birliğinin sağlanmasının gerekliliğine inanıyordu. Bu birliği gerçekleştirmek için Toroslar üzerinde yaşayan bütün Türkmen boylarını çevresinde toplayarak bir ordu oluşturdu. Üzerine gönderilen Selçuklu ve Moğol kuvvetlerini büyük bir yenilgiye uğratarak Konya’ya girdi. Burada yaşayan Selçuklu Türkleri, Karamanoğulları ile birlik oldular.
İdareciliği sırasında Türkçeyi resmi dil olarak ilan eden fermanını (13 Mayıs 1277) vermiştir. Bu fermanda ; “Şimden gerü hiç gimesne divanda, dergahda, bergahda ve dahı her yerde Türk dilinden özge söz söylemeye.”
Günümüz Türkçesi ile “Bugünden sonra hiç kimse divanda, dergahta, bergahta, mecliste ve meydanda Türkçeden başka dilde söz söylemesin.” diyerek siyasi ve askeri bir zafer değil aynı zamanda kültürel bir zafer kazanmıştır.
DİL MİLLİ KİMLİĞİMİZİ OLUŞTURAN BİR ÇİMENTODUR
Dil, insanları bir araya getiren, kültür birliğini sağlayan, milli karakter ve kimliğinin temelini oluşturan bir çimentodur. Dil birliği, millet olmanın en önemli göstergelerinden başında gelir. İnsanlar ancak kelimelerle düşünürler dil aracılığıyla konuşup, anlaşabilirler, bir birlik oluşturabilirler.
Kardeş ülke ve toplulukları kaynaştıran Türkçe‘nin bir medeniyet, edebiyat, eğitim, kültür ve bilim dili olarak geliştirilmesi ve nesilden nesile aktarılarak yaşatılması en önemli sorumluluğumuzdur.
Çalışmaları ve eserleriyle topluma rehberlik yapan Türk Dil Kurumu‘nun, eğitim kurumlarımızın, eğitimcilerin, yazar ve şairlerin, bilim adamlarının, sanatçıların, aydınların ve medya kuruluşlarının, dilimize sahip çıkma şuurunun toplumda yerleşmesi amacıyla çaba sarf etmeleri gerekmektedir.
“13 MAYIS TÜRK DİL BAYRAMI “
Dünyanın en köklü ve en zengin dillerinden biri olan Türkçemizin 13 Mayıs 1277’de Karamanoğlu Mehmet Bey’in fermanıyla Anadolu’da ilk kez devlet dili (resmi dil) olarak kabul edilmesinin 746. yıldönümünü onurla kutluyoruz.
Karamanoğlu Mehmet Bey, 13 Mayıs 1277 de ‘Türk’üz, öyleyse Türkçe konuşmamız gerekir’ diyerek “bugünden sonra hiç kimse sarayda, divanda, meclislerde ve seyranda Türk Dil’inden başka dil kullanmaya’ şeklinde ilan ettiği fermanı ile devlet işlerinde dil birliğini sağlamıştır.
ATATÜRK’ÜN DİL VE TARİH’E VERDİĞİ ÖNEM
Türkçemiz resmi dil olmasından bu güne gelişmiş ve zenginleşmiştir. Yeni Türkiye Cumhuriyeti’nde dil ve tarih, Atatürk’ün de en çok değer verdiği konulardan olmuştur. Önce 1931’de Türk Tarih Tetkik Cemiyeti kurulmuş ardından da millet olmanın en önemli temellerinden biri olan dilin geliştirilmesi düşüncesi ile Atatürk’ün önderliğinde sonradan adı Türk Dil Kurumu’na çevrilecek olan Türk Dil Tetkik Cemiyeti 12 Temmuz 1932’de kurulmuş, Türk Dil Kurultayları düzenlenmştir.
Atatürk’ün bilinen “Ne mutlu Türk’üm diyene” sözü bugün kimi çevrelerce istismar edilse de bu sözün bir bütün olarak -“Türk demek Türkçe demektir; ne mutlu Türküm diyene”şeklinde düşünülmesi ve değerlendirilmesi gerekir. Atatürk’ün dil konusundaki şu sözleri de dilin bir milletin varlığı ve devamı için önemine işaret etmektedir.
-“Millî his ile dil arasındaki bağ çok kuvvetlidir. Dilin millî ve zengin olması, millî hissin gelişmesinde başlıca müessirdir. Türk dili, dillerin en zenginlerindendir, yeter ki bu dil şuurla işlensn. -Ülkelerin, yüksek istiklâlini korumasını bilen Türk milleti, dilini de yabancı diller boyunduruğundan kurtarmalıdır.”
Bugün Türkçemiz dünya dilleri arasında 5’nci, ana diller arasında 3’ncü sırada yer almaktadır. Dünyada yaklaşık 400 milyon kişi Türkçe konuşmaktadır.
Bu duygu ve düşüncelerle Türkçe’ nin resmi dil olarak kabulünün 746. yıl dönümünü ve Türk Dil Bayramını kutlarım.
Recep YILDIZ
Em.Top.Kur.Alb.
TESUD Tekirdağ Şube Başkanı